ELEKTRONİK PARA KURULUŞU HESABINIZA BLOKE KOYABİLİR Mİ?

Elektronik Para Kuruluşu Nedir?

Para birimleri arasında ortak ekonomik değeri haiz bulunan bir ödeme aracı olarak elektronik para kullanılmaktadır. Savaş ya da salgın hastalık gibi sebeplerle uluslararası para transferi gerçekleştiremeyen ülkelerde elektronik para kuruluşlarına ilgi artmıştır.

Ülkemizde elektronik para mevzuatının iki sacayağını 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ile bu kanuna dayanılarak hazırlanmış Yönetmelik oluşturmaktadır. Tüm elektronik para kuruluşları Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği üyesidirler ve Birlik mevzuatına da tabidirler.

Elektronik Para Kuruluşu İle Kullanıcı Arasındaki İlişki

6493 sayılı Kanun ile müşteriler, bankalar ve elektronik para şirketleri arasında üçlü bir ilişki düzenlenmiştir. Buna göre elektronik banka şirketleri, elektronik para hesabı sahiplerince yatırılan paraları banka nezdinde açılmış bir mevduat hesabında muhafaza etmekle yükümlüdür. Ancak kullanıcının elektronik para şirketi ile kurduğu sözleşme ilişkisinde bankalar taraf değildir, kullanıcı bankaya yönelik talepte bulunamamaktadır. Dolayısıyla elektronik para kuruluşları, banka ile elektronik para hesabı kullanıcıları arasında aracı konumundadır.

Elektronik Para Kuruluşlarının Bloke Yetkisi

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ilgili maddelerince banka hesabında bulunan mevduat üzerinde bloke konulabilmektedir. Elektronik para hesaplarına bloke konulması ise Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmet Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik m. 53’te ayrıca düzenlenmiş, madde ile şüpheli işlem durumlarında elektronik para kuruluşlarına hesaba bloke koyma yetkisi verilmiştir. Bunun yanında elektronik para kuruluşlarına verilen bloke yetkisi hiçbir şekilde kullanıcının bakiyesine el koymak anlamına gelemez.

Yönetmelik gereği kuruluş ödeme aracını elektronik paranın hileli veya yetkisiz kullanımı şüphesini doğuran durumlarda kullanıcıyı bilgilendirme yükümlülüğüne uymak kaydıyla kullanıma kapatabilir.  Kural olarak bloke işlemi hakkında elektronik para kuruluşunca müşteriye bilgi verilmesi gerekmekteyse de bilgi verme yükümlülüğünün istisnaları olarak diğer kanunlarda yer alan bilgi verilmesini engelleyici hükümler ile güvenliği tehdit edici objektif nedenlerin bulunması halleri sayılmıştır.

5411 sayılı Bankacılık Kanunu m. 61’de düzenlendiği üzere mevduat ve katılım fonu sahiplerine ödenmesi gereken tutarları geri alma hakları hiçbir suretle sınırlandırılamaz. Aynı kanunun 151. maddesinde ise müşterinin mevduatını kullanma hakkının ihlali cezai yaptırım düzenlenmiştir. Elektronik para mevzuatında ise kullanıcıları koruyan benzer bir cezai hüküm bulunmamaktadır. Ancak elektronik para kullanıcılarının da Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, birlik hükümleri ve diğer düzenlemeler kapsamında hukuken korunması mümkündür.